Sự nghiệp Trần Độ (nghệ nhân)

Năm 1975, Trần Độ vào làm công nhân tại một xí nghiệp gốm sứ Bát Tràng. Sau 2 năm, ông lên đường nhập ngũ, năm 1982, ông trở về công tác tại Xí nghiệp sứ Bát Tràng sau đó là hợp tác xã Ánh Hồng trước khi ông được cử đi 6 tỉnh phía Nam công tác để nghiên cứu về gốm sứ. Năm 1989, ông quyết định mở lò sản xuất các sản phẩm gốm theo đường lối riêng của mình.[2] Ban đầu, Trần Độ làm đồ gốm sinh hoạt nhưng sau đó ông đã mày mò tìm công thức men cổ. ông mất gần 20 năm mới tìm ra bí quyết của nhiều loại men gốm.[3]

Năm 1999, bộ sưu tập 20 sản phẩm của ông trưng bày tại triển lãm ở đền Vua Lê Thái Tổ (Hoàn Kiếm, Hà Nội) đã gây ấn tượng cho các nhà nghiên cứu, văn hóa. Trong Hội nghị cấp cao ASEM-5 tổ chức tại Hà Nội năm 2004, ông được chế tác bình rượu giả cổ triều Lê - Mạc làm quà tặng các đại biểu quốc tế. Năm 2005, lô hàng đặc biệt của ông gồm 219 sản phẩm gốm phục chế nguyên mẫu các cổ vật do Văn phòng Chính phủ đặt hàng đã được Thủ tướng Phan Văn Khải mang sang Mỹ và Canada làm quà tặng các chính khách quốc tế.[4][5]

Nhân dịp Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, linh vật thần Kim Quy khổng lồ là sản phẩm của ông làm đã được đưa từ Bát Tràng về đền Ngọc Sơn để trưng bày. Trần Độ cho biết, ý tưởng này đã được ông dự định ấp ủ trong 10 năm.[4] Trong vòng 6 tháng thực hiện, sản phẩm thần Kim Quy bằng gốm nặng gần 4 tấn được nung ở nhiệt độ 1.300 độ C, với sự phức tạp trong khâu chọn lựa khi gốm được làm từ đất sét và cao lanh ở ba vùng: Chí Linh (Hải Dương), Đông Triều (Quảng Ninh), Phú Thọ; men từ cát các dòng sông: ngã ba Bạch Hạc (Việt Trì, Phú Thọ), sông Hồng, sông Thu Bồn, nước lấy từ sông Hồng và nước biển ngoài đảo Trường Sa.[4][5] Sau những cuộc trưng bày triển lãm này, bộ sưu tập về các sản phẩm gốm do ông làm sẽ được đưa về trưng bày tại khuôn viên Đại học Tân TạoLong An.[6]

Tác phẩm gốm "Tượng rồng triều Nguyễn" do ông chế tác đã được Chính phủ Việt Nam chọn làm quà tặng cho hai chính khách tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Hoa Kỳ - Triều Tiên lần hai tại Hà Nội.[1] Tại Festival Nghề truyền thống vùng miền tại Quảng Nam 2022, Trần Độ đã trao tặng 36 bình gốm sứ Bát Tràng cho Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An.[7]

Ông từng tham gia phục hồi pho tượng Phật Bà nghìn mắt nghìn tay chùa Mễ Sở (Hưng Yên); phục dựng chum cổ có niên đại 700 năm ở Đền Gióng (Gia Lâm, Hà Nội) và nhiều cổ vật, hiện vật khác cung tiến cho các di tích như đền Vua Lê, đền Hùng, đền Đô, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, cố đô Huế...[4] Đến nay, ông đã truyền nghề cho hơn 200 học viên, trong số đó nhiều người đã trở thành những thợ giỏi, nghệ nhân dân gian, có tay nghề uy tín được công nhận.[8]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Trần Độ (nghệ nhân) http://gomtrando.vn http://arit.gov.vn/tin-tuc/nghe-nhan-tran-van-do-g... https://web.archive.org/web/20191230034034/http://... https://web.archive.org/web/20200719162455/http://... https://web.archive.org/web/20220717164336/https:/... https://web.archive.org/web/20220717164337/https:/... https://web.archive.org/web/20220717164337/https:/... https://web.archive.org/web/20220717164344/https:/... https://web.archive.org/web/20220717164345/https:/... https://web.archive.org/web/20220717164353/http://...